Organy NBP – ich skład, kompetencje i zadania

Kompetencje i zadania organów NBP zostały określone w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o Narodowym Banku Polskim (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 2025), zwanej dalej ustawą o NBP.

1. Prezes NBP – Adam Glapiński

Zgodnie z art. 11 ustawy o NBP, Prezes NBP:

• jest przełożonym wszystkich pracowników NBP,
• przewodniczy Radzie Polityki Pieniężnej i Zarządowi NBP,
• reprezentuje NBP na zewnątrz,
• reprezentuje interesy Rzeczypospolitej Polskiej w międzynarodowych instytucjach bankowych oraz, o ile Rada Ministrów nie postanowi inaczej, w międzynarodowych instytucjach finansowych.

Prezes NBP przy wydawaniu zarządzeń podlegających ogłoszeniu oraz decyzji administracyjnych ma prawo używania pieczęci z godłem państwowym.

Prezes NBP, ustala w porozumieniu z ministrem właściwym do spraw wewnętrznych,  zasady przechowywania wartości pieniężnych w bankach i przedsiębiorstwach produkujących znaki pieniężne oraz transportowania tych wartości przez banki i te przedsiębiorstwa.

Prezes NBP realizuje zadania wynikające z przepisów o obronie Ojczyzny.

2. Rada Polityki Pieniężnej

W skład Rady Polityki Pieniężnej wchodzą:

• Prezes NBP Adam Glapiński – Przewodniczący Rady Polityki Pieniężnej
• 9 członków, powołanych w równej liczbie przez Prezydenta RP, Sejm RP i Senat RP:
  • Ireneusz Dąbrowski – kadencja od dnia 21 lutego 2022 r. do dnia 21 lutego 2028 r.,
  • Iwona Duda  – kadencja od dnia 7 października 2022 r. do dnia 7 października 2028 r.,
  • Wiesław Janczyk – kadencja od dnia 23 lutego 2022 r. do dnia 23 lutego 2028 r.,
  • Cezary Kochalski – kadencja od dnia 21 grudnia 2019 r. do dnia 21 grudnia 2025 r.,
  • Ludwik Kotecki – kadencja od dnia 26 stycznia 2022 r. do dnia 26 stycznia 2028 r.,
  • Przemysław Litwiniuk  – kadencja od dnia 26 stycznia 2022 r. do dnia 26 stycznia 2028 r.,
  • Gabriela Masłowska  – kadencja od dnia 7 października 2022 r. do dnia 7 października 2028 r.,
  • Joanna Tyrowicz – kadencja od dnia 7 września 2022 r. do dnia 7 września 2028 r.,
  • Henryk Wnorowski – kadencja od dnia 21 lutego 2022 r. do dnia 21 lutego 2028 r.,

Zgodnie z art. 13 ust. 2 ustawy o NBP, kadencja członka Rady Polityki Pieniężnej wynosi 6 lat. .

Zgodnie z art. 12 ustawy o NBP, Rada Polityki Pieniężnej:

• ustala corocznie założenia polityki pieniężnej i przedkłada je do wiadomości Sejmowi RP równocześnie z przedłożeniem przez Radę Ministrów projektu ustawy budżetowej,
• składa Sejmowi RP sprawozdanie z wykonania założeń polityki pieniężnej w ciągu 5 miesięcy od zakończenia roku budżetowego,
• ustala wysokość stóp procentowych NBP,
• ustala stopy rezerwy obowiązkowej banków oraz spółdzielczych kas oszczędnościowo-kredytowych i wysokość jej oprocentowania,
• określa górne granice zobowiązań wynikających z zaciągania przez NBP pożyczek i kredytów w zagranicznych instytucjach bankowych i finansowych,
• zatwierdza plan finansowy NBP oraz sprawozdanie z działalności NBP,
• przyjmuje roczne sprawozdanie finansowe NBP,
• ustala zasady operacji otwartego rynku,
• dokonuje ocen działalności Zarządu NBP w zakresie realizacji założeń polityki pieniężnej.

Zgodnie z art. 68 ust. 3 ustawy o NBP, Rada Polityki Pieniężnej określa zasady rachunkowości NBP, wzór bilansu, rachunku zysków i strat oraz zawartość informacji dodatkowej.

3. Zarząd NBP

W skład Zarządu NBP wchodzą:

• Prezes NBP Adam Glapiński – Przewodniczący Zarządu NBP – w dniu 12 maja 2022 r. powołany przez Sejm RP na drugą kadencję, objęcie urzędu w dniu 22 czerwca 2022 r. po zaprzysiężeniu przez Sejm RP
• Członkowie Zarządu NBP w liczbie 6–8, w tym 2 wiceprezesów NBP, obecnie:
  • Marta Kightley – Wiceprezes NBP – Pierwszy Zastępca Prezesa NBP – kadencja od dnia 8 marca 2020 r. do dnia 8 marca 2026 r.,
  • Adam Lipiński – Wiceprezes NBP – kadencja od dnia 4 listopada 2020 r. do dnia 4 listopada 2026 r.,
  • Marta Gajęcka – kadencja od dnia 1 stycznia 2021 r. do dnia 1 stycznia 2027 r.,
  • Paweł Mucha – kadencja od dnia 1 września 2022 r. do dnia 1 września 2028 r.,
  • Piotr Pogonowski – kadencja od dnia 1 marca 2020 r. do dnia 1 marca 2026 r.,
  • Artur Soboń –  kadencja od dnia  6 grudnia  2023 r.  do dnia  6 grudnia  2029 r.,
  • Rafał Sura – kadencja od dnia 28 lipca 2022 r. do dnia 28 lipca 2028 r.,
  • Paweł Szałamacha – kadencja od dnia 12 października 2022 r. do dnia 12 października 2028 r.

Zgodnie z art. 17 ustawy o NBP, do zakresu działania Zarządu NBP należy:

• kierowanie działalnością Narodowego Banku Polskiego,
• realizowanie uchwał Rady Polityki Pieniężnej,
• podejmowanie uchwał w sprawach niezastrzeżonych w ustawie o NBP do wyłącznej kompetencji innych organów NBP,
• realizowanie zadań z zakresu polityki kursowej,
• okresowa ocena obiegu pieniężnego i rozliczeń pieniężnych oraz obrotu dewizowego,
• nadzorowanie operacji otwartego rynku,
• ocena funkcjonowania systemu bankowego,
• analiza stabilności krajowego systemu finansowego,
• uchwalanie planu działalności i planu finansowego NBP,
• uchwalanie prowizji i opłat bankowych stosowanych przez NBP oraz ustalanie ich wysokości,
• określanie zasad gospodarowania funduszami NBP,
• określanie zasad  organizacji i podziału zadań w NBP,
• określanie zasad polityki kadrowej i płacowej w NBP,
• uchwalanie rocznego sprawozdania z działalności NBP,
• sporządzanie rocznego sprawozdania finansowego NBP,
• opracowywanie bilansów obrotów płatniczych państwa z zagranicą,
• przygotowywanie i rozpatrywanie projektów uchwał i innych materiałów kierowanych do Rady Polityki Pieniężnej.